Birleşik bir bütün gibi görünmesine rağmen, içyapısında bileşik bir gövde oluşturmaması
nedeniyle porselen deyiminin kesin bir bilimsel tanımını yapmak zor olmakla birlikte;
genellikle silika, kaolen ve feldispatdan meydana gelen ve üç eksenli seramik (three axial
ceramics) olarak isimlendirilen bir seramik malzeme olarak tanımlanabilir. Genel olarak bir
porselen yapı % 50 Kaolen, % 25 Kuvars ve % 25 feldsipatdan meydana gelir.
Diğer bir ifade ise “bisküvi (gövde) ve sır olmak üzere iki kısımdan oluşan bir kitle”
şeklindedir. Bisküvi; şekillendirilmiş, kurutulmuş veya pişirilmiş ancak henüz sırlanmamış
seramik ürünlere verilen isimdir. Bitmiş üründeki çeşitli maddeler, cam veya camla
birleştirilmiş diğer kristaller ancak pişirilerek birleşmektedir.
Porselen sırı, bileşimi açısından cama benzemektedir. Gövde veya pişirilmiş şekliyle daha
anlamlı bir deyim olarak bisküvi yaklaşık % 70-80 oranlarında içine başka çok küçük
kristaller eklenmiş olan camdan oluşmaktadır. Sözü edilen cam benzeri hamuru, aynı
zamanda porselenin transparan (ışık geçirgenliği) olmasının da nedenidir.
Porseleni seramik veya toprak esaslı eşyalardan ayıran özellikleri arasında ışık geçirgenliği,
düşük porozitesi, %1’den az olan su emme özelliği, sertliği ve mukavemeti sayılabilir.
Porseleni en emin ve en çabuk tanıma yöntemi transparanlık özelliği veya ışığa tutulduğu
zaman şeffaflaşmasıdır. Diğer özellikleri ise, yüzeyinin belirgin göze batan parlaklığı,
vurulduğunda kulağa gelen hoş çınlama sesi, bugün moda akımları ve teknik gelişim
sayesinde mavi beyazdan belirgin bir fildişi rengine kadar değişebilen çok çeşitli tonlardaki
temiz rengidir. Porselen kırıldığında kırık yüzey düzgün, sık dokulu ve su geçirmezdir.
Porselen, beyaz ve transparan bir malzeme olduğundan porselen üretiminde demir oranı çok
düşük, kaolen oranı yüksek plastik killer kullanılır. Kil ve kaolen içerisinde kükürt bulunması
porselenin özelliklerini olumsuz etkiler. Sinterleme sırasında kükürdün bünyeden gaz şeklinde uzaklaşması porselen bünyeyi şişirmekte ve pişmiş porselende hava kabarcıkları
oluşturmaktadır.
Kullanım amaçlarına göre bu özelliklerden bir veya birkaçına daha fazla önem verilerek
porselenler üretilebilir. Mesela yumuşak porselenden daha ziyade sofra eşyaları ve süs
eşyaları üretilir. Dolayısıyla bu ürünlerde beyazlık, saydamlık ve dekoratif kalite ön
plandadır. Sert porselenden ise izolatör, kimyasal porselen, laboratuar porselenleri, çeşitli sanayi porselenleri ve mutfak eşyaları üretilir. Dolayısıyla porselen hangi amaç için
üretiliyorsa o özellik dikkate alınarak üretim yapılmalıdır.
Comments