Stoneware sırlarında en çok kullanılan hammaddelerden birisi ‘feldspatlardır’. Potasyum feldspat ve sodyum feldspat yüksek pişirim sırlarında önemli derecede eritici özelliğe sahiptir. Tek başlarına doğal bir sır özelliğindedir ve alkaliler ile birlikte alüminyum ve silisyumu da içeren bir firit formundadır. Yüksek oranda ‘kalsiyum oksit’ içeren stoneware sırları düşük derece sırların aksine parlak olmaya meyillidir. Düşük derece sırlarda kalsiyum oksit matlaştırıcı olarak kullanılırken, yüksek derecede kalsiyum oksit eritici görevini üstlenir. Bu tip sırlarda az miktarda demir ilavesi ile indirgen atmosferde seledon sırları üretilmektedir. Aynı zamanda sır reçetesinde yüksek kalsiyum içerikli sırlarda bakır kırmızıları da üretmek mümkündür. Kalsiyum katkısı için sırlara mermer, kalsit gibi hammaddeler eklenebilir. Bu hammaddeler stoneware sırlarında kullanılan önemli hammaddelerdendir. Yüksek erime noktası özelliği nedeniyle refrakter özellik gösterirler. ‘Çinko oksit’ içeren yüksek pişirim sırları, mat bölgelerle birlikte aynı yüzeyde parlak ve şekerli bir görünüm oluşturabilir. Renk çinko oksit katkısı ile kırılmaya meyillidir ve eğer sır ‘rutil’ içeriyorsa sonuç yüksek oranda dokulu olmaktadır. Yüksek oranda çinko oksit içeren sırlar değişkendirler. Bu nedenle iğne deliği ve küçük çukurların kontrolü zor olabilmektedir (Rodes, 1973: 182). ‘Kaolin (China-clay)’ stoneware sırlarının temel olarak kullanılan hammaddelerdendir. Saf alümina ve silis içermektedir. Tek başına kullanıldığında erimeye karşı direnç gösterir. Sarı, krem ve beyaz renklileri vardır. Bünyenin plastikliğini arttırmada önemli bir etkiye sahip olan ball clay ise kaolinden daha gri renklidir. Yüksek pişirim sırlarında genellikle reçetelerde kullanılan temel hammaddeler arasında yer almaktadır. ‘Bentonit’ çok plastiktir ve sırlarda süspansiyonu sağlamak amacıyla kullanılır. Çok az miktarda %1–2 oranında katıldığında sırın dibe çökmesini önler. Ancak çok kullanıldığında sır jölemsi bir kıvama gelir ve uygulanamaz hale gelir. Daha fazla beyazlık için ball clay yerine bentonit kullanılabilmektedir. ‘Dolomit’ kalsiyum ve magnezyum içeren bir hammadde olup, stoneware sırlarında matlık sağlamak amacıyla kullanılır. Dolomit aynı zamanda çok az kristalize olup kendi başına opaklaştırıcı olarak da kullanılmaktadır. ‘Talk’ dolomit gibi yüksek oranda magnezyum içermektedir ve stoneware sırlarında mat bir yüzey oluşumuna yardımcı olmaktadır. Demir ve titan gibi oksitlerle karıştırıldığında krem renkleri elde edilmektedir (Birks, 2003: 117). Yüksek oranda ‘magnezyum’ içerikli stoneware sırları ise opak olmaya meyillidirler, yüzey görünümü pürüzsüz ve yağsı bir etkiye neden olabilir. Çinliler bu tür sırları dondurulmuş koyun eti yağı olarak adlandırırlar ve bu karakterdeki sırlar eski Çin stoneware-lerinde oldukça beğenilmektedir. Yüksek oranda magnezyum içeren stoneware sırları seramik sırlarının en güzellerinden birisi olarak bilinmektedir. Ancak iğne deliği ve küçük çukurların görülme tehlikesinin yanı sıra sırın yüksek viskozitesi nedeniyle sır çatlamalarına da neden olabilirler. Pişirim süresi arttığında ise parlak ve transparan olma olasılığı vardır (Rodes, 1973: 181, 182) ‘Kuvars’ sırlara dayanıklılık kazandırmak için eklenmektedir. Tek başına kullanıldığında erimez bu nedenle de fırın raflarına toz veya sulu şeklinde sürülmektedir. ‘Nefelin Siyenit’ sodyum ve potasyumca oldukça zengin, düşük derecelerde güçlü bir eritici, stoneware sırlarında ise yumuşak bir eritici olarak kullanılır (Birks, 2003: 117). Opaklaştırıcı olarak bilinmekte olan titan di oksit, aslında renklendirici olarak da kabul edilmektedir. Diğer oksitlerle bir araya geldiğinde noktalı bir görünüm oluşturmaktadır. Kendi başına ise krem renkli opak sır görünümündedir. ‘Rutil’ hem demir hem de titan içeren doğal bir maddedir. Rutildeki demir sır yüzeyinde koyu benekler oluşturmaktadır.%5 rutil katkısı ile pudra rengi elde edilirken, %1 oranında kobalt oksit ile birlikte renk yeşile dönmektedir
One of the most used raw materials in Stoneware glazes is 'feldspar'. Potassium feldspar and sodium feldspar have significant melting properties in high firing glazes. It is a natural glaze on its own and is in the form of a frit, which, together with alkalis, also contains aluminum and silicon. Stoneware glazes with a high content of 'calcium oxide' tend to be shiny, unlike lower grade glazes. While calcium oxide is used as a mattifying agent in low-grade glazes, it acts as a high-grade calcium oxide melter. In this type of glazes, seledon glazes are produced in a reducing atmosphere with the addition of a small amount of iron. It is also possible to produce copper reds in glazes with high calcium content in the glaze recipe. Raw materials such as marble and calcite can be added to glazes for calcium additives. These raw materials are important raw materials used in stoneware glazes. They show refractory properties due to their high melting point feature. High firing glazes containing 'zinc oxide' can create a glossy and sugary appearance on the same surface together with matt areas. The color tends to break with the addition of zinc oxide and if the glaze contains 'rutile', the result is highly textured. Glazes with a high zinc oxide content are variable. For this reason, pinholes and small pits can be difficult to control (Rodes, 1973: 182). ‘Kaolin (China-clay)’ is one of the raw materials used as the basis of stoneware glazes. It contains pure alumina and silica. It resists melting when used alone. There are yellow, cream and white colors. Ball clay, which has an important effect on increasing the plasticity of the body, is grayer than kaolin. It is among the basic raw materials that are generally used in recipes in high firing glazes. 'Bentonite' is very plastic and is used to provide suspension in glazes. When a very small amount of 1-2% is added, it prevents the glaze from sinking to the bottom. However, when used too much, the glaze gets a jelly-like consistency and becomes unusable. Bentonite can be used instead of ball clay for more whiteness. 'Dolomite' is a raw material containing calcium and magnesium and is used to provide opacity in stoneware glazes. Dolomite is also very slightly crystallized and is used as an opacifier on its own. 'Talk' contains high levels of magnesium like dolomite and helps to create a matte surface in stoneware glazes. When mixed with oxides such as iron and titanium, cream colors are obtained (Birks, 2003: 117). Stoneware glazes with a high 'magnesium' content tend to be opaque, and the surface appearance can result in a smooth and oily effect. The Chinese call such glazes as frozen mutton fat, and glazes of this character are highly appreciated in ancient Chinese stoneware. Stoneware glazes containing high magnesium are known as one of the most beautiful ceramic glazes. However, in addition to the danger of pinholes and small pits, they can also cause glaze cracks due to the high viscosity of the glaze. When the firing time is increased, it is possible to become shiny and transparent (Rodes, 1973: 181, 182) 'Quartz' is added to glazes to add durability. When used alone, it does not melt, so it is applied to the kiln shelves in powder or aqueous form. 'Nepheline Syenite' is rich in sodium and potassium, is used as a strong melter at low temperatures, and as a soft melter in stoneware glazes (Birks, 2003: 117). Titanium dioxide, known as an opacifier, is also considered a colorant. When combined with other oxides, it creates a dotted appearance. On its own, it looks like a cream colored opaque glaze. 'Rutile' is a natural substance that contains both iron and titanium. The iron in rutile creates dark spots on the glaze surface. While a powder color is obtained with 5% rutile additive, the color turns green with 1% cobalt oxide.
Kommentare